Χαρτζιλίκι και διαχείριση χρημάτων

Χαρτζιλίκι

Το χαρτζιλίκι είναι ένα πολύ καλό μέσο για να διδάξουμε στα παιδιά, τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να διαχειρίζονται τα χρήματα, αλλά και να τους μεταδώσουμε αξίες όπως η υπευθυνότητα, καλλιεργώντας ταυτόχρονα και την καταναλωτική τους συνείδηση. Βασική προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη κανόνων για τον τρόπο με τον οποίο θα ξοδευτούν τα χρήματα. Είναι προτιμότερο ένα παιδί να κάνει λάθη στη διαχείριση μικρών ποσών σε νεαρή ηλικία, παρά να μην έχει αναπτύξει αυτή την ικανότητα στην ενήλικη ζωή του, που οι συνέπειες από τα σφάλματα αυτού του είδους θα είναι σοβαρότερες. 

Λάθη στη διαχείριση χρημάτων κατά την ενήλικη ζωή!

Γενικότερα όταν ένα παιδί κρατάει χρήματα στα χέρια του νιώθει αυτονομία και έχει αυτοπεποίθηση, καθώς αισθάνεται πως μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες του.

Αποτελεί ταυτόχρονα ένα μέρος του οικογενειακού προϋπολογισμού αλλά κι ένα μάθημα ζωής για τα νεαρά παιδιά.

 Πότε πρέπει να δοθεί το πρώτο χαρτζιλίκι;

Δεν υπάρχει κανόνας σ’ αυτό. Είναι γενικότερα αποδεκτό όμως, να παίρνουν τα παιδιά το πρώτο τους χαρτζιλίκι, μόλις αρχίσουν να κατανοούν την έννοια των χρημάτων  (χαρτονομίσματα, κέρματα, ευρώ, λεπτά, ρέστα) και μπορούν να μετρούν κάνοντας μαθηματικές πράξεις (7-8 ετών περίπου). Το ποσό θα εξαρτηθεί από τις οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας, από την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού.  Όμως, βασικός παράγοντας στον καθορισμό του ποσού οφείλει να είναι το τι θα πληρώνει το παιδί με αυτό το χαρτζιλίκι, όπως φαγητό στο κυλικείο του σχολείου, παιχνίδια, περιοδικά, διασκέδαση (σινεμά  κλπ), ρούχα κ.ά. Αν  εσείς ήδη καλύπτετε πολλές από τις παραπάνω ανάγκες του, το ποσό θα είναι χαμηλότερο.

Είναι απαραίτητο, να δίνετε το χαρτζιλίκι μια συγκεκριμένη  ημέρα, συνήθως μια φορά την εβδομάδα ή το μήνα για μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι, θα μάθουν να προγραμματίζουν τα έξοδα τους ως την επόμενη πληρωμή. Όταν χρειαστεί (πχ. το παιδί μεγάλωσε ή θέλει να πάρει ένα δώρο γενεθλίων σ’ έναν συμμαθητή του) μπορείτε να συζητήσετε μαζί του για τη δυνατότητα και την πιθανότητα αύξησης του ποσού.

Χαρτζιλίκι και δουλειές στο σπίτι

Κάθε παιδί οφείλει να συμμετέχει στις δουλειές του σπιτιού καθώς αποτελεί μέλος της οικογένειας. Βασικές υπευθυνότητες, όπως για παράδειγμα: η τακτοποίηση του δωματίου του  ή το να μαζέψει το πιάτο του από το τραπέζι, δε θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμες. Εξάλλου, το να συνδέσετε αυτές τις εργασίες με κάποια χρηματική αμοιβή μπορεί να μεταδώσει στο παιδί το εσφαλμένο μήνυμα ότι θα πρέπει να πληρώνεται για οτιδήποτε κάνει αλλά κι αν δεν το ενδιαφέρουν τα χρήματα έχει την επιλογή να μην κάνει τίποτα.

Γενικότερα, σ’ αυτό το θέμα οι απόψεις διίστανται. Από τη μία, είναι σωστό τα παιδιά να καταλάβουν από μικρά ότι τα χρήματα κερδίζονται με κόπο κι ότι πρέπει να εργαστούμε για να τα αποκτήσουμε. Από την άλλη, η συμμετοχή τους σε κάποιες βασικές δουλειές του σπιτιού (όπως το καθάρισμα, η τακτοποίηση του δωματίου τους, η βόλτα του σκύλου κ.λπ.) είναι υποχρέωσή τους ως μέλη της οικογένειας κι όχι κάτι για το οποίο πρέπει να πληρωθούν για να κάνουν.

Μια ενδιάμεση προσέγγιση στο ζήτημα, είναι να ορίσετε κάποιες συγκεκριμένες εργασίες (π.χ. πλύσιμο αυτοκινήτου) που θα είναι προαιρετικές και αν τις κάνουν θα κερδίζουν συγκεκριμένο ποσό χρημάτων (π.χ. 2-3 ευρώ). Έτσι, τα παιδιά θα μάθουν να παίρνουν πρωτοβουλίες και θα καταλάβουν ότι αν θέλουν περισσότερα χρήματα θα πρέπει να δουλέψουν παραπάνω, κάτι που ισχύει και στην ενήλικη ζωή.

Το ζητούμενο είναι να δώσετε στα παιδιά τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν τη σχέση εργασίας-χρημάτων.

Αποταμίευση                             

Επιπροσθέτως, το χαρτζιλίκι είναι μια καλή ευκαιρία για να μάθει το παιδί την αξία της αποταμίευσης. Είναι καλή ιδέα λοιπόν να συμβουλεύσετε το νεαρό άτομο να αποταμιεύει ένα ποσό από τα χρήματα που του δίνετε κάθε εβδομάδα (πχ. το 1/3). Έτσι, θα μάθει ότι για να κάνουμε μεγάλες αγορές χρειάζεται να ελέγχουμε και να προγραμματίζουμε τα έξοδα μας, είναι αναγκαίο να κάνουμε συγκεκριμένες επιλογές (αγοράζω τα απαραίτητα και επιλέγω τι χρειάζομαι τη δεδομένη στιγμή και τι όχι) και να έχουμε την υπομονή να περιμένουμε μέχρι να συγκεντρώσουμε το επιθυμητό ποσό. Ταυτόχρονα θα μάθει να θέτει στόχους: μακροπρόθεσμους (π.χ. η αγορά ενός ποδηλάτου) και βραχυπρόθεσμους (π.χ. η αγορά ενός σνακ), κάνοντας τις απαραίτητες ενέργειες για να τους ικανοποιήσει, αξιολογώντας τη σπουδαιότητα και τη χρησιμότητά τους και προγραμματίζοντας τα έξοδα που απαιτούνται. 

Καταναλωτική συμπεριφορά

Νουθετήστε το παιδί να μην έχει μαζί του όλα του τα χρήματα, όταν πηγαίνετε στα μαγαζιά και συμβουλεύστε το να σκεφτεί αν πραγματικά αξίζει να δώσει τόσα χρήματα για ένα συγκεκριμένο παιχνίδι ή αντικείμενο (π.χ. ηλεκτρονικό παιχνίδι). Δείξτε του πώς να συγκρίνει τις τιμές ανάμεσα στα διαφορετικά καταστήματα και να αναζητά τις προσφορές. 

Συμπεράσματα

Το ζητούμενο είναι να μάθουν τα παιδιά να κερδίζουν, να αποταμιεύουν, να υπολογίζουν και να ξοδεύουν με σύνεση. Μόνο έτσι θα καταλάβουν καλά τη σημασία της ιδιοκτησίας και της ευθύνης.
             Το χαρτζιλίκι βοηθά τα παιδιά:

·         να κάνουν επιλογές και να ιεραρχούν τις ανάγκες τους. Έτσι μαθαίνουν ότι κάποιες φορές πρέπει να απαρνηθούν μία επιθυμία τους, με σκοπό να ικανοποιήσουν μία άλλη την οποία αξιολογούν ως πιο σημαντική.

·         Μαθαίνουν να περιμένουν. Όταν θέλουν να αποκτήσουν ένα αντικείμενο, θα πρέπει να περιμένουν μέχρι να συμπληρώσουν το ποσό, αποταμιεύοντας.

·         Νιώθουν ανεξάρτητα και υπεύθυνα, καθώς αισθάνονται ότι μπορούν μόνα τους να καλύψουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους.