Διαδίκτυο- Χρήση και κατάχρηση- Προστασία

Τι είναι διαδίκτυο:

Διαδίκτυο (Internet): Ονομάζεται το παγκόσμιο δίκτυο, στο οποίο είναι συνδεδεμένοι εκατομμύρια  υπολογιστές. Μέσω αυτών μπορούμε να επισκεφτούμε κάθε είδους αρχεία και ιστοσελίδες ή να επικοινωνήσουμε.

Τα πλεονεκτήματα του διαδικτύου:

            Το διαδίκτυο μας προσφέρει εύκολη πρόσβαση σ’ έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών. Κάθε άνθρωπος, οποιασδήποτε ηλικίας, με οποιαδήποτε ιδιότητα (μαθητής, εκπαιδευτικός, επαγγελματίας κ.ά.), έχει τη δυνατότητα να επισκέπτεται έναν μεγάλο αριθμό ιστοσελίδων απ’ όλο τον κόσμο και να αντλεί γνώσεις για οποιοδήποτε θέμα ενδιαφέρεται.

Ταυτόχρονα, ο χρήστης μπορεί να επισκέπτεται ηλεκτρονικές εφημερίδες και περιοδικά κι έτσι να ενημερώνεται για την επικαιρότητα. 

            Επιπλέον, το διαδίκτυο ευνόησε ιδιαίτερα τις  συναλλαγές μεταξύ ατόμων και εταιρειών. Με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των τηλεδιασκέψεων υπογράφονται συμφωνίες, κλείνονται συνεργασίες και προωθούνται αγαθά σε παγκόσμιο επίπεδο. Όλα αυτά πραγματοποιούνται με μεγάλο κέρδος σε χρόνο και χρήμα, αφού η απόσταση δεν εμποδίζει τους ανθρώπους πλέον, να συνεργάζονται. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις, διαφημίζουν και πουλούν τα προϊόντα τους στους καταναλωτές, χωρίς να χρειάζεται αυτοί  να μετακινηθούν από το σπίτι τους.

              Ακόμη, το διαδίκτυο χρησιμοποιείται  και στον τομέα της δημόσιας διοίκησης. Η χρήση του, έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη οργάνωση και δράση των κρατικών υπηρεσιών, με στόχο την αμεσότερη εξυπηρέτηση του πολίτη.

              Δεν μπορούν να παραληφθούν οι προσφερόμενες δυνατότητες σε επίπεδο ψυχαγωγίας. Ο χρήστης μπορεί να ακούσει μουσική, να παίξει παιχνίδια, να κάνει «επισκέψεις» σε μουσεία και να παρακολουθήσει πολιτιστικά δρώμενα. 

Επιπροσθέτως, η χρήση του διαδικτύου στο χώρο της εκπαίδευσης, έχει αλλάξει εντελώς τα δεδομένα, καθώς η διδασκαλία γίνεται με πιο ελκυστικό κι ευχάριστο τρόπο.       

 Αξίζει ν’ αναφερθούν, οι δυνατότητες επικοινωνίας που προσφέρει το διαδίκτυο. Άνθρωποι από οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, με διαφορετική κουλτούρα, γλώσσα και νοοτροπία έρχονται σε επαφή, ανταλλάσσοντας απόψεις και ιδέες. Τα σύνορα, οι διακρίσεις και τα στερεότυπα καταργούνται.    

Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν  στο διαδίκτυο

             Στο διαδίκτυο όμως, κρύβονται πολλοί κίνδυνοι. Γι’ αυτό το λόγο οι χρήστες πρέπει να γνωρίζουν κάποιους κανόνες ασφαλείας, με σκοπό να προστατευτούν οι ίδιοι, οι οικείοι τους αλλά και η περιουσία τους.

Αρχικά, ο χρήστης δεν μπορεί να ελέγξει την εγκυρότητα των πληροφοριών που διαβάζει. Έτσι, ελλοχεύει ο κίνδυνος να χειραγωγηθεί, να παραπληροφορηθεί και να  βρεθεί σε σύγχυση.

             Επιπλέον, η πολύωρη ενασχόληση προκαλεί εθισμό, ενισχύει την εσωστρέφεια, οδηγεί στην απομόνωση και στη χαλάρωση των διαπροσωπικών σχέσεων, με συνέπεια ο άνθρωπος να μένει μόνος του.

            Με σκοπό να αποφευχθεί η αρνητική επίδραση του διαδικτύου, το άτομο οφείλει να γνωρίζει τους κινδύνους του κυβερνοχώρου και να το χρησιμοποιεί με μέτρο, ικανοποιώντας τις ανάγκες του. Η προσέγγιση και οι επεξεργασία των παρεχόμενων πληροφοριών πρέπει να γίνεται με κριτική σκέψη.

Μέτρα προστασίας από τους κινδύνους του διαδικτύου:

Σύμφωνα με τη μελέτη της Microsoft, οι γονείς για να προστατέψουν την οικογένειά τους από τους κινδύνους του διαδικτύου, πρέπει ν’ ακολουθήσουν τέσσερα βήματα:

·          Ανοικτή επικοινωνία με τα παιδιά για τους λόγους που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.

·          Ορισμός κανόνων για τη χρήση του διαδικτύου.

·         Απόρρητη αποθήκευση προσωπικών δεδομένων.

·         Εγκατάσταση και χρήση τεχνολογίας για την ασφάλεια της 
οικογένειας.

Γενικότερα, οι ειδικοί συμβουλεύουν τους γονείς και τα παιδιά ν’ ακολουθήσουν τις παρακάτω οδηγίες, με σκοπό να προστατευτούν από τους κινδύνους, που ελλοχεύουν στον κυβερνοχώρο.

·         Χρησιμοποιώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάνω φίλους μόνο τους γνωστούς μου ανθρώπους. Αποφεύγω τους αγνώστους, όπως θα τους απέφευγα και στην κανονική μου ζωή. Δεν θα ακολουθούσα ποτέ έναν άγνωστο άνθρωπο στο δρόμο αν μου το ζητούσε, έτσι δεν ακολουθώ (follow) ούτε κάνω φίλο (add as a friend)  κανέναν άγνωστο στο διαδίκτυο. Επιλέγω τους διαδικτυακούς μου φίλους με προσοχή, με τα κριτήρια που τους επιλέγω και στην καθημερινή μου ζωή.

·         Τα προσωπικά μου στοιχεία, όπως η διεύθυνση και το τηλέφωνο μου, πρέπει να μην γνωστοποιούνται, ιδιαίτερα όταν μου τα ζητούν άγνωστα άτομα. Επιπλέον, αποφεύγω να κοινοποιώ τα μέρη που συχνάζω και επισκέπτομαι, αλλά και ν’ ανακοινώνω δημόσια το σημείο που βρίσκομαι, για να μην γίνω εύκολα αντικείμενο εκμετάλλευσης (π.χ. αναρτώ ότι είμαι διακοπές και κάποιος κλέβει το σπίτι μου).

·         Ο κυβερνοχώρος είναι μια ψηφιακή αναπαράσταση της καθημερινής μας ζωής. Έτσι, όπως δεν θα μιλούσα μ’ έναν άγνωστο, αποφεύγω να μιλώ με αγνώστους και ιδιαιτέρως να αποκαλύπτω ότι βρίσκομαι μόνος ή μόνη μου στο σπίτι, επειδή μπορεί να θέσω σε κίνδυνο την προσωπική μου ασφάλεια. Η πραγματική ταυτότητα του συνομιλητή μου είναι κρυφή κι ενδεχομένως επικίνδυνη.

·         Αναφέρω στους γονείς ή τους δασκάλους μου, οτιδήποτε θεωρώ παράξενο ή «ύποπτο». Δεν αγνοώ καμία συμπεριφορά που με προβληματίζει ή με θίγει. Ζητώ βοήθεια!

·         Σέβομαι του νόμους περί Πνευματικής Ιδιοκτησίας, έτσι δεν κατεβάζω πειρατικά μουσική και ταινίες. Όλοι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, έχουν το δικό τους ψηφιακό ίχνος. Δεν καλυπτόμαστε με ψεύτικο όνομα και e-mail.

·         Ανεβάζω υλικό με σεβασμό σ’ εμένα και τους άλλους.

·         Σέβομαι την ιδιωτική μου ζωή, αλλά και τη ζωή των άλλων.

·         Επιλέγω πολύ προσεκτικά τους κωδικούς πρόσβασης σε όλους τους ηλεκτρονικούς λογαριασμούς μου. Είναι απαραίτητο αυτοί να περιλαμβάνουν γράμματα και αριθμούς, με σκοπό να μην είναι αντιγράφονται εύκολα.

·         Δεν μοιράζομαι με κανέναν, εκτός από τους γονείς μου, τους κωδικούς μου. 

Διαδικτυακή εξάρτηση

Με τη διάδοση του διαδικτύου, εξελίχθηκε και ο διαδικτυακός εθισμός, παρουσιάζοντας τα πρώτα κρούσματά του, τη δεκαετία του ’90 στις ΗΠΑ.

 Χαρακτηριστικά της διαδικτυακής εξάρτησης:

            Τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον υπό συζήτηση εθισμό, προκύπτουν από την αίσθηση έλλειψης κοινωνικής αναγνώρισης, την ντροπαλότητα και τη συστολή. Το άτομο αναζητά ένα κοινωνικό πλαίσιο, για να ορίσει και να αναγνωρίσει τον εαυτό του και την ταυτότητά του. Αναλυτικότερα είναι τα παρακάτω:

·         Ανάγκη για μεγαλύτερη ενασχόληση με το διαδίκτυο σε σχέση με το παρελθόν.

·         Ενασχόληση, που διαρκεί περισσότερο από τον προγραμματισμένο χρόνο, με ανεπιτυχείς προσπάθειες ελέγχου και περιορισμού της δραστηριότητας αυτής.

·         Αίσθημα στέρησης,

·         περιορισμός του χρόνου, που αφιέρωνε στο παρελθόν το άτομο σε άλλες δραστηριότητες.

Σύμφωνα με την αναφορά της «Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας», τα συμπτώματα που εμφανίζουν τα παιδιά, τα οποία χρησιμοποιούν παρατεταμένα τον υπολογιστή τους, είναι τ’ ακόλουθα:

• Το παιδί παραβιάζει τα χρονικά όρια πού του έχουν τεθεί, όσον αφορά στη χρήση του Internet (π.χ. το παιδί, σύμφωνα με τους κανόνες των γονιών του, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί 1 ώρα την ημέρα τον υπολογιστή, αλλά συνεχώς ζητά να μένει συνδεδεμένος για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα).
• Παραμελεί τις δουλειές που του έχουν ανατεθεί  στο σπίτι, για να περάσει περισσότερο χρόνο μπροστά στον υπολογιστή.
•  Δημιουργεί συχνά φιλίες μέσω Internet.
• Περνά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της ημέρας του, συνδεδεμένος στο διαδίκτυο (online).
• Ελέγχει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του (email), πριν κάνει οτιδήποτε άλλο.
• Κάθε φορά που ανοίγει τον υπολογιστή, απομονώνεται.
• Παίρνει αμυντική στάση όταν ερωτάτε από τους γονείς του τι κάνει όσο είναι online.
• Επιθυμεί να βρίσκεται μόνο του στο δωμάτιο με το κομπιούτερ.
•  Νιώθει αγωνία, ταραχή και άγχος όσο είναι «εκτός» σύνδεσης (offline).
•  Προτιμά να περνάει την ώρα του μέσα στο σπίτι, μπροστά στον υπολογιστή, παρά να βγαίνει έξω με φίλους.
•  Εκνευρίζεται όταν του θέτουν χρονικά περιθώρια χρήσης του Internet.
•  Είναι θλιμμένο ή κακόκεφο, όσο είναι offline. 

Επίλογος

Το διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο που διευκολύνει τη ζωή και δεν είναι υποκατάστατο της. Αναμφισβήτητα είναι ένα σημαντικό επίτευγμα της σύγχρονης τεχνολογίας και δεν μπορούμε να φανταστούμε πλέον τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας χωρίς αυτό. Έτσι, όπως ακολουθούμε κανόνες προστασίας στην κανονική μας ζωή, οφείλουμε ν’ ακολουθούμε κανόνες και στην ψηφιακή μας ζωή αλλά και στις «διαδικτυακές μας συναναστροφές».